Sociale inclusie
Het begrip sociale inclusie is transversaal voor de verschillende disciplines van stadsontwikkeling. Goede stadsplanningspraktijken houden impliciet in dat sociale inclusie een van de fundamentele doelstellingen is. Multimodale toegankelijkheid, duurzaamheid, functionele diversiteit, gezonde steden … houden allemaal verband met sociale inclusie. Er zijn echter bepaalde gevallen waarin sociale inclusie expliciet moet worden benadrukt, niet alleen als een te behalen doelstelling, maar ook als een structureel instrument bij de conceptie en implementatie van een duurzaam stadsproject.
Demografische groei en gebrekkige toegankelijkheid zijn belangrijke factoren die leiden tot uitsluiting en sociale ongelijkheden. In de meeste steden nemen de inkomensongelijkheid en de mate van sociaal-economische segregatie toe. Als gevolg daarvan verplaatsen gemeenschappen zich vaak naar afgelegen stedelijke gebieden, waardoor de sociale infrastructuur uiteenvalt die de meest kwetsbare groepen ondersteunt.
Om verdere stadsuitbreiding te vermijden, wat leidt tot nieuwe vormen van sociale segregatie, moeten strategische operaties voor de optimalisering van stedelijke grond aangemoedigd worden. In die zin komen dichtheid, nabijheid, diversiteit en milieu-integratie naar voren als voorwaarden die bijdragen tot sociale inclusie. Elke stedelijke operatie moet erop gericht zijn om gelijke toegang tot kansen mogelijk te maken en op die manier te voorkomen dat de sociale verschillen toenemen.
“Welvarend heeft betrekking op personen, gezinnen of sociale groepen met een consistent en zichtbaar ruimtelijk kapitaal, personen die wonen en werken in de stedelijke ruimten met de meeste diensten en de hoogste kwaliteit (…). Tegelijkertijd heeft arm niet alleen betrekking op personen, gezinnen of sociale groepen met een laag inkomen of een bescheiden vermogen, maar ook op degenen die geen toegang hebben, zelfs geen potentiële toegang, tot fundamentele goederen en diensten die noodzakelijk zijn om te overleven.” – Bernardo Secchi (2010)
Verder dan het typische participatieproces
BUUR is zich ervan bewust dat de impact van stedelijke operaties op vaak fragiele sociale weefsels een zorgvuldig proces vereist dat coherent is met de organische ontwikkeling van de samenleving. Daarvoor gaan wij verder dan de typische participatieprocessen.
Wij geloven dat inclusieve betrokkenheidsprocessen met diverse actoren op het juiste moment, met de juiste mensen en de juiste methode krachtige instrumenten zijn binnen de operationaliseringsstrategieën, op voorwaarde dat ze strategisch georganiseerd worden.
Om een project op te zetten dat coherent is en aansluit bij zijn context (sociaal en ruimtelijk), werken wij op een tussenschaal die de dialoog tussen een groter aantal actoren vergemakkelijkt.
Dit is de schaal van nabijheid, sociale interactie, identiteit, toe-eigening van ruimten; de schaal van de constructie van sociale, economische en culturele dynamieken die de spontaniteit van het dagelijks leven ondersteunen.
Aangezien elke plaats uniek is en zijn eigen specifieke geografische, historische en sociale kenmerken en identiteit heeft, zijn algemene methoden geen optie en moet elke strategie worden afgestemd op het specifieke karakter van het gebied.
Het begrip ‘tussenschaal’ benadrukt het belang van overgangsbeheer als een vloeiende en aanvullende inspanning die ‘de voorwaarden schept’ voor een voortdurend kritisch onderzoek: actoren identificeren, de lokale dynamiek begrijpen, processen vergemakkelijken, oplossingen testen, manieren van toe-eigening door de burger onderzoeken en methoden aanpassen aan de realiteit van de plaats. In die zin speelt het stadsontwerp een fundamentele rol, omdat het de kwaliteiten van een plaats ondersteunt die een doeltreffende verbinding tussen de ruimten en mensen mogelijk maakt, waardoor actief burgerschap wordt bevorderd.
