Mechelen is enorm veranderd de laatste decennia, waarbij werd ingezet op een positieve manier van samenleven. Mechelen wenst ook naar de toekomst toe te investeren om aan de top te blijven, ook op vlak van ruimtelijk beleid. Met dit beleidsplan ruimte wordt een nieuw kader gecreëerd dat de ruimtelijk ontwikkeling van de stad voor de komende jaren zal sturen. Daarbij gaat de aandacht naar concrete actie op korte termijn, maar met de blik op de toekomst. In het beleidsplan ruimte wordt duidelijk gemaakt rond welke principes de stad Mechelen het toekomstig ruimtelijk beleid zal opbouwen, dit vanuit een vernieuwsgerichte instelling en niet enkel vanuit wat we vandaag al kennen en doen. Er wordt ingezet op een robuust ruimtelijk beleid, dat groei faciliteert maar daarbij op zoek gaat naar principes die deze groei ombuigen een positieve transformatie van de stad en haar open ruimte als geheel. Het beleidsplan zet in op de uitwerking van een overkoepelende strategische visie, en de visie wordt verscherpt en uitgediept in 3 beleidskaders voor aspecten rond de groeiende stad, de groenblauwe stad en de werkende stad. BUUR slaat voor deze uitdagende opdracht de handen in elkaar met Spatie, Kenter, KU Leuven, Rebelgroup en UHasselt.
De stad Mechelen nam het initiatief tot het opmaken van een beleidsplan ruimte en bijhorende strategische plan-MER voor haar grondgebied. Dit plan zal het huidige ruimtelijk structuurplan uit 2001 vervangen, dat toe is aan een herziening om de huidige maatschappelijke en klimatologische uitdagingen te integreren en de verdere groei en ontwikkeling van de stad op een duurzame en slimme manier aan te pakken. De stad opteert daarbij voor de uitwerking van 3 thematische beleidskaders. Binnen het beleidskader groeiende stad wordt ingegaan op het vraagstuk hoe de stad duurzaam kan groeien zonder bijkomend ruimtebeslag en welke ruimte voor voorzieningen we dienen te creëren om deze groei op een kwalitatieve manier te kunnen laten plaatsvinden. Een beleidskader groenblauwe stad zet in op een versterking van de grote openruimtestructuren in en rond de stad en onderzoekt op welke manier we ons binnen het bebouwd weefsel dienen te wapenen voor klimaatverandereningen. Tot slot zet een derde en (voorlopig) laatste beleidskader werkende stad in op nehet vraagstuk op welke diversietit aan economische ruimten binnen de stad ingezet moet worden en hoe we ook ruimte bieden aan groei en innovatie voor deze zeer dynamishce ruimtegebruiker.
Het beleidsplan ruimte vormt het kader voor het beleid van volgende legislaturen, dit betekent dat het beleidsplan ruimte vanuit echt toekomstgericht denken vormgegeven wordt. Daarbij gaat de aandacht naar concrete actie op korte termijn, maar met de blik op de toekomst. We vertrekken vanuit een vernieuwsgerichte instelling: niet enkel vanuit wat we vandaag al kennen en doen, maar gericht op een duurzame toekomst. We houden de blik open voor onder meer de ruimtelijke aspecten van klimaat- en energiebeleid, verwervingsvraagstukken binnen het ruimtelijk-economisch beleid, een bewust groei- en dichtheidsbeleid, de rol van de stad binnen deze regio, een ecosystemische stadsplanning, inclusiviteit, enz.
Er wordt een geïntegreerd proces uitgezet waarin partners met uiteenlopende expertises, in een intensief proces met stadsdiensten, beleid en lokale experts met elkaar in overleg treden. Van bij de start van het proces wordt ingezet op de opbouw van draagvlak, bij zowel het bestuur als bij de personen die uitvoering zullen moeten geven aan het beleidsplan. Binnen het proces worden duidelijke ‘workshops’ en terugkoppelingsmomenten voor elk van deze stakeholders voorzien, zodat het plan voldoende gevoed en toegeëigend kan worden. Het geïntegreerde proces wordt bijkomend vormgegeven door de integratie van de strategische MER in het proces, zodat de MER het beleidsplan inhoudelijk kan voeden en versterken.
De stad is op zoek naar een kwalitatieve groei, één de regionale groei kan opvangen in de stad (zonder dat dit een concrete doelstelling is), en zo de bovenlokale ambities één op één doorvertaalt. De groei wordt opgvat als motor voor een kwalitatieve transformatie van de stad, waarbij ingezet wordt op een versterking aanbod buurt- en wijkgroen, een versterking van het voorzieningenaanbod, een groei tewerkstelling , enz. dit alles zonder het ruimtebeslag te laten toenemen. De beleidskaders geven zeer concreet invulling aan de doorvertaling van deze ambities.
Het beleidskader ‘Mechelen Groeit’ onderzoekt dié plaatsen binnen het stedelijk weefsel die het meest geschikt zijn om de groei op te vangen via verdichting van het weefsel. Van hieruit worden groeistrategieën voor zowel het woonaanbod als de gemeenschapsvoorzieningen vooropgesteld. Ook komt daarbij de bouwshift in de open ruimte onder de loep. Het beleidskader ‘groenblauwe stad’ definieert de verschillende componenten van de groenblauwe structuur, met onder meer de dragers van het Rivierenland, het voedsellandschap op het Hombeeks plateau, de groene woonkernen enz. Van hieruit worden per deelruimte doelstellingen en strategieën bepaald om te komen tot robuuste structuren die de ambities concreet vormgeven. In het beleidskader ‘Mechelen werkt’ wordt tot slot ingezet op een versterking van de verschillende economische milieus, zodat een locatiebeleid uitgebouwd kan worden dat inzet op de juiste functie op de juiste plaats. Er wordt concreet invulling gegeven aan ruimte voor een verweven tewerkstelling, de uitbouw van toekomstgerichte bedrijventerreinen, ruimte voor kantoren binnen het stedelijk weefsel en ruimte voor handel. Ook duurzame stadsdistributie vormt een onderdeel van dit laatste beleidskader.
Vanuit de beleidskaders wordt een actieplan gedistilleerd dat vertrekt vanuit een longlist om te komen op een set van realistische en haalbare acties. Er wordt gewerkt naar een oplevering voor het einde van de bestuursperiode begin 2024.
