Stedenbouw betekent niet alleen complexe ruimtelijke projecten ontwerpen en vorm geven, maar ook op heel complexe en diverse vragen een duurzaam antwoord geven. Duurzaamheid betekent voor BUUR veel meer dan het ecologisch verhaal waar de term dikwijls toe verengd wordt. Het houdt voor ons in dat er gewerkt moet worden op twee elkaar versterkende dimensies: enerzijds streven we een project na dat een zo positief mogelijke impact heeft op zijn omgeving – het milieu, de samenleving en de economie. Indien een project goed scoort op deze duurzaamheidscriteria impliceert dit echter nog niet dat het ook een goed project is. Een project zal nooit succesvol zijn als we niet tegelijk het aspect kwaliteit in rekening brengen, meer bepaald op het vlak van technologie, van ruimte en van ontwikkelings- en overlegprocessen.
Om de complexiteit van duurzame stedenbouw te duiden en tegelijk beheersbaar te maken, heeft BUUR gedurende de laatste jaren een leidraad voor duurzame ontwerpprocessen ontwikkeld binnen haar eigen onderzoekscel, onder de naam ‘duurzaamheidskompas’. Het duurzaamheidskompas is een evaluatie-instrument dat een antwoord biedt aan de vraag naar een betrouwbaar en objectief kader waarbinnen alle stedenbouwkundige dimensies van duurzaamheid onder de loep worden genomen. Zo helpt het ons en onze opdrachtgevers om tijdens het complexe proces van ontwerp, ontwikkeling en realisatie de weg niet te verliezen en steeds de maximale duurzaamheid voor ogen te blijven houden.
Om deze doelstellingen te bereiken, heeft BUUR met het duurzaamheidskompas geïnvesteerd in de uitbouw van een reeks instrumenten die teammedewerkers ter beschikking hebben als leidraad en informatiebron tijdens het hele ontwerpproces. Tegelijk kan het kompas ook ingezet worden als communicatie- en evaluatietool tijdens besprekingen met verschillende betrokkenen, tijdens ontwerpworkshops of participatiemomenten, als ondersteuning bij presentaties,…
De duurzaamheidswiki is een online kennisdatabank en discussieplatform waar medewerkers van BUUR alle informatie terugvinden over de velden, thema’s, subthema’s en aspecten van stedenbouwkundige duurzaamheid. Gekoppeld aan de wiki zijn drie andere online platforms: een technische bibliotheek met uitgebreide informatie rond technische uitwerking, detaillering, materialen, juridische achtergrond e.d., een bibliotheek van internationale referentieprojecten die als inspiratie of illustratie kunnen dienen, en projectgerelateerde informatie rond duurzaamheid via een overzicht van afgeronde en lopende BUUR-projecten. Naast deze online instrumenten heeft BUUR ook een dynamische evaluatietool ontwikkeld in MS Excel, die toelaat om per project, op verschillende momenten in het proces, doelstellingen vast te leggen, prioriteiten te definiëren en de duurzaamheid te evalueren. Resultaten kunnen eenvoudig worden geëxporteerd als pdf-rapport of in een grafiek worden samengevat.
Tijdens het planningsproces begeleidt het duurzaamheidskompas de ontwikkeling van visie, plan en strategische projecten nauw op de voet. De methodologie van het duurzaamheidskompas introduceert daarbij evaluatiemomenten op verschillende momenten in het proces. Centraal staat de trialoog tussen analyse van de bestaande toestand, het vastleggen van het na te streven ambitieniveau, en de prestatie van het projectvoorstel ten opzichte daarvan. Tijdens de analysefase die aan elk ontwerp vooraf gaat, wordt met het kompas een nulmeting gedaan die duidelijk maakt waar de kwaliteiten en de gebreken van een site, stad of regio liggen. Op basis daarvan worden prioriteiten bepaald die samengevat worden in een reeks doelstellingen waaraan het te ontwerpen project een antwoord moet geven. Tijdens het ontwerp wordt regelmatig geëvalueerd of de genomen beslissingen wel degelijk een verbetering betekenen t.o.v. de beginsituatie, en of ze aan de doelstellingen voldoen. Daarbij kunnen ook verschillende opties met elkaar worden vergeleken en worden complexe beslissingen inzichtelijk en transparant.
Meer informatie: www.sustainabilitycompass.eu
