“Regionet Oost-Brabant” werd door BUUR initieel uitgewerkt als casestudy voor het SBO-project “Orderin’F”, waarin samen met verschillende universiteiten de relatie tussen hoogwaardig regionaal openbaar vervoer en onze ruimtelijke ordening werd bestudeerd.
Het regionet omvat de vervoerregio van Leuven en komt ruwweg overeen met het gebied tussen het Brussels Gewest en de provincie Limburg. Deze regio staat voor grote demografische en economische uitdagingen, wat onlosmakelijk verbonden is met de groeiende mobiliteitsproblemen waarmee de regio nu al kampt. Het Federaal Planbureau voorspelt voor de Leuvense regio 12% meer inwoners tegen 2030 (minimum scenario). Dit betekent dat de regio afstevent op een toename van 15% tot 30% extra wegverkeer tegen 2030. Om het wegverkeer te stabiliseren op het huidige niveau zouden de verplaatsingen met openbaar vervoer of fiets moeten verdubbelen (en een daling van het wegverkeer met 20%).
Regionet Oost-Brabant zet daarom in op de uitbouw van een netwerk van hoogwaardig openbaar vervoer en (snelle) fietsverbindingen, als hefboom voor een duurzame ruimtelijke ordening. Concreet wordt voorgesteld om de verwachte bevolkingsgroei hoofdzakelijk te bundelen aan de haltes van hoogwaardige openbaar vervoersassen (HOV). De bundeling van woningen en bijhorende voorzieningen binnen deze HOV-corridors moet zorgen voor de nodige kritische massa voor openbaar vervoer, zodat dit op een economisch verantwoorde manier kan uitgebouwd worden. Tegelijk vergroot zo’n bundeling ook het draagvlak voor de uitbouw van dagelijkse voorzieningen in de woonkernen, daar waar nu veel dorpscentra kampen met het verdwijnen van winkels en andere voorzieningen.
Dit ruimtelijke ontwikkelingsmodel van een hoogdynamische structuur langsheen HOV-assen, impliceert ook dat de huidige ruimtelijke ordening wordt bijgestuurd. Dit kan bijvoorbeeld door de ontwikkeling van een systeem van verhandelbare ontwikkelingsrechten, dat toelaat om verdichting rond HOV-haltes te combineren met afbouwen van ontwikkelingsrechten op een andere, minder goed bereikbare locatie.
Onze casestudy heeft intussen heel wat losgemaakt. Regionet won de Vlaamse Planningsprijs en werd erkend als strategisch Vlaams Project. De Provincie Vlaams-Brabant besliste haar ruimtelijk beleid volgens dit project bij te sturen. Begin 2015 hebben de provincie, de Stad Leuven, De Lijn, AWV, NMBS, Interleuven en Ruimte Vlaanderen beslist om een interbestuurlijke samenwerking op te starten. Deze actoren gaan na hoe hun ruimtelijk en mobiliteitsbeleid onderling kan worden afgestemd conform de principes van Regionet. Een eerste pilootproject bestaat in de uitbouw van een hoogwaardige OV-lijn Diest – Leuven – Tervuren.
Naast deze top-down aanpak wilde BUUR ook graag een bottom-up sensibilisering opzetten. Daarom hebben we het voortouw genomen in het project “autoluwe binnenstad” in het kader van Leuven Klimaatneutraal 2030. Via dit project willen we zoveel mogelijk maatschappelijke actoren mobiliseren om de Leuvense binnenstad tegen 2020 versneld autoluw te maken. Het opzet van een grootschalig experiment moet het bestuur en de bevolking overtuigen van de effectiviteit en de meerwaarde van een autoluw stadscentrum.
