#Hernieuwbare energie als kans voor het landschap…
Deze studie wil bijdragen aan een beter inzicht in hoe we aan duurzame energielandschappen in Vlaanderen kunnen bouwen. Elke vorm van hernieuwbare energie (HE) transformeert het landschap op zijn eigen specifieke manier en kan daardoor de landschapskwaliteit in verschillende vormen beïnvloeden, zowel positief als negatief. Deze studie vertrekt van het idee dat de inpassing van hernieuwbare energietechnologieën, specifiek voor zon en wind, de karakteristieken en kwaliteiten van onze landschappen in Vlaanderen niet per se hoeft aan te tasten.
De ontwikkeling van een duurzaam energielandschap kan aangegrepen worden om een nieuwe laag in het landschap te vormen: het kan het landschap herordenen, terug betekenis en structuur brengen of de leesbaarheid van een gebied vergroten. Het is ook een kans om terug kwaliteit te brengen in een landschap. Een betere inpassing van hernieuwbare energie in het landschap kan er voor zorgen dat deze nieuwe landschapselementen sneller aanvaard worden door de maatschappij. Landschap wordt zo de onderhandelaar tussen de nieuwe energie-infrastructuur en de ontvangende ruimte waarin zij een plaats zoekt.
# …met een gebiedsspecifieke benadering in een Regionale Ruimtelijke Energiestrategie
Deze studie past een progressieve aanpak toe waarbij de potenties van het landschap als vertrekpunt dienen en de landschappelijke restricties pas achteraf worden geëvalueerd. Deze aanpak levert nieuwe inzichten op met betrekking tot toekomstige duurzame energielandschappen. Uit de analyse blijkt dat het huidige Vlaamse kader voor de beoordeling van de inplanting van windturbines ontoereikend is voor de discipline landschap. Er is nood aan een gebiedsspecifieke benadering waarbij de visie op het toekomstige, duurzame (energie)landschap wordt gebruikt als uitgangspunt voor de landschappelijke beoordeling. Het is hierbij noodzakelijk dat er eerst een gedragen en landschappelijk geïntegreerde visie wordt opgemaakt en bekrachtigd, een zogenaamde regionale ruimtelijke energiestrategie.
#Aanbieden van een methodiek voor inplanting grootschalige zonne- en windenergie
De studie stelt een methodiek voor om te komen tot een visie per landschap voor de inplanting van grootschalige zonne- en windenergie. Aan de hand van 8 inspiratiecases worden de verschillende stappen van deze methodiek beschreven en rijk geïllustreerd met behulp van view-shed beelden. Om te onderzoeken welke hernieuwbare energiebronnen op welke wijze kunnen worden ingepast in het landschap werd er gewerkt met energiebouwstenen. Energiebouwstenen zijn concepten waarbij energieinfrastructuur op een conceptuele manier wordt ingezet in een ruimtelijk-landschappelijke typologie. Het bepalen van potentiële energiebouwstenen voor een landschap is een zoektocht naar koppelkansen tussen hernieuwbare energiebronnen en hun specifieke ruimtelijke context. In die zin zullen de bouwstenen puzzelstukken vormen om bij de opmaak van een regionale energiestrategie op zoek te gaan naar een optimale inpassing in of ontwikkeling van de samenhangende systemen in het landschap.
#Afwegingskader voor evaluatie van milieueffecten in het MER
Tot slot biedt deze studie ook een afwegingskader voor evaluatie van milieueffecten in het MER aan. Hierbij wordt er enerzijds een voorstel gedaan om gebiedsspecifieke afwegingscriteria toe te voegen aan de MER beoordeling op basis van de Ruimtelijk Regionale Energie Strategie. Het bepalen van de afwegingscriteria op maat van de toekomstvisie is noodzakelijk om los te komen van een MER die enkel evalueert op basis van de impact op het huidige landschap en dus geen rekening houdt met het wensbeeld voor een nieuw toekomstig landschap. Ten tweede stelt de studie voor om het criterium ‘landschapsversterking’ toe te voegen als criterium bij de te onderzoeken discipline ‘landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie’. Dat criterium toevoegen geeft de mogelijkheid om maatregelen die de identiteit, beleving, biodiversiteit, karakterisatie, … van het landschap bevorderen, mee te nemen in de totaalevaluatie van een project of plan.
